Kafkasya`da "Ermeni meselesi"

Kafkasya`da "Ermeni meselesi"nin tarihinde 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın ilk yılları önemli yer tutmaktadır. Söz konusu dönemde Osmanlı coğrafyasına ilaveten, Kafkasya'yı yeni faaliyet alanı olarak belirleyen Ermeni dinî kurumları ve komitelerinin asıl amaçları, Çarlık yönetiminin müsadere ettiği Ermeni vakıf ve mektepleri gelirlerinin iadesini sağlamak ve Kafkasya'da Ermeni çoğunluğa sahip bölgeler oluşturmak için silahlı mücadele yürütmekten ibaret olmuştur. Bu meyanda birkaç güncel soru günümüz insanını meşgul etmektedir: Acaba zikredilen amaçlardan özellikle ikincisinin doğrudan hedefinde bulunan Kafkasya Müslümanları söz konusu dönemde nasıl bir siyaset izlediler ve ne tür stratejiler geliştirdiler? Ermeni komitelerinin silahlı saldırılarına karşı kendilerini savunmak için ne tür yöntemlere başvurdular? Kafkasya'nın temel unsurlarına dil, din ve ırk olarak en yakın olan Osmanlı Devleti bölgede olup bitenlere nasıl yaklaştı? Kafkasya'daki Ermeni olayları Osmanlı-Rus askerî ve siyasî ilişkilerine nasıl yansıdı? II. Abdülhamid Han yönetimindeki Osmanlı Devleti'nin Rusya nezdindeki diplomasi mücadelesi olayların yatışması için yeterli oldu mu? Bu ve benzer soruların neredeyse tamamının yanıtını, bu çalışmanın içeriğini oluşturan arşiv belgelerinde bulmak mümkün. Kafkasya'daki Ermeni dinî kurumları ile komitelerinin hangi koşullarda ve nasıl teşkilatlandığı, bölgenin geleceğiyle ilgili ne tür siyaset ve faaliyetler yürüttükleri, ne gibi plan ve projeler tasarladıkları gibi konular bu kitapta aydınlığa kavuşmaktadır. Bu nedenle elinizdeki eser, hem alanının araştırmacıları hem de geçmişin günümüze yansımalarıyla günümüz sorunlarının geçmişteki izlerini merak eden çağdaş okurlar için ana kaynak durumundadır.